अर्थव्यवस्थेचे प्रकार

या अर्थव्यवस्थेत नफ्याला प्राधान्य असते. खाजगी मालकी असते व बाजारपेठेत स्पर्धेचे प्राबल्य असते

ज्यांच्याकडे क्रयशक्ती (Purchasing Power) असते त्यालाच वस्तू व सेवांचे वितरण केले जाते. 

या अर्थव्यवस्थेत किमत ठरवण्याची प्रक्रिया मुक्तपणे चालते. या अर्थव्यवस्थेला मुक्त अर्थव्यवस्था, हस्तक्षेपविरहित बाजार, Laissez Faire, बाजार अर्थव्यवस्था, Market Economy असेही म्हणतात. उत्पादनाबाबत कुठलेही नियोजन नसल्यामुळे अशा अर्थव्यवस्थेला अनियोजित (Unplanned economy) असेही म्हणतात. 

एडम स्मिथ यांच्या मते बाजारपेठेत स्पर्धा असणे आवश्यक आहे. त्यांच्या मते एकाधिकार हे ग्राहकाविरुद्ध षड्यंत्र आहे. स्मिथ यांच्या मते बाजार अर्थव्यवस्था हि सर्वश्रेष्ठ आहे कारण याच्यामुळे सामान्य माणसाच्या हितात वाढ होते. यालाच ‘कल्याणकारी अर्थव्यवस्थेचा प्रथम मुलभूत प्रमेय’ म्हणतात.

आर्थिक सत्तेचे विकेंद्रीकरण,  नफा जास्त वेतन कमी, बेकारी वाढणे आणि आर्थिक विषमतेत होणारी वाढ हे बाजार अर्थव्यवस्थेचे दोष आहेत.  

या अर्थव्यवस्थेत उत्पन्नाची साधने खाजगी मालकीची असतात आणि उत्पादनाचे कार्य व विभाजन हे बाजारयंत्रणेच्या माध्यमातुन होते. म्हणुन अशा अर्थव्यवस्थांना भांडवलशाही अर्थव्यवस्था असे म्हणतात.